تعیین سهم جاده ها در تولید رسوب حوزه آبخیز با استفاده از مدل تحویل رسوب و gis

در جریان احداث شبکه­های جاده، سطح وسیعی از عرصه­ جنگل­ها و مراتع در طول و حاشیه مسیر آن تخریب می­شود. در نتیجه این فرآیند حجم بسیاری زیادی خاک و سنگ از محل خود جا به جا و بر روی اراضی مجاور ریخته شده که موجب مضاعف شدن شدت تخریب محیط زیست می­شود. یکی از بزرگترین مشکلات ناشی از جاده­سازی ایجاد و افزایش اشکال مختلف فرسایش در اطراف جاده­ و رسوب­زایی در اثر از بین بردن پوشش گیاهی، افزایش سرعت رواناب و ناپایدار کردن شیب دامنه است. در این تحقیق، رسوب ناشی از  شبکه جاده­های موجود در کاربری­های متفاوت حوزه آبخیز کجور با استفاده از مدل تحویل رسوب و در محیط gis تخمین زده شد. نتایج نشان داد که فرسایش تولیدی از این شبکه جاده بدون در نظر گرفتن میزان تحویل رسوب در حدود 23/11682 تن در ســـال می­باشد. با در نظر گرفتن میزان تحویل رسوب، رسوبدهی از شبکه جاده­ها به طور میانگین در حدود 5/589 تن در سال به تفکیک 07/423 تن برابر 8/71 درصد مربوط به سطح جاده و آبرو­های کنار جاده و 98/165 تن برابر 17/28 درصد مربوط به ترانشه خاک­برداری تخمین زده شد. با درنظر گرفتن رسوب خروجی سالانه در حدود 10560 تن رسوب نقش شبکه جاده­ها را می­توان در حدود 57/5 درصد رسوب خروجی حوزه دانست در حالی که این جاده­ها تنها 31/0 درصد از سطح حوزه را شامل می­شوند.